Gelişen ekonomiden dolayı piyasa içerisinde birçok yeni marka ve ürün ortaya çıkmaya başladı. Belirli bir süre içerisinde şart ve sınırlandırmaların dahil olduğu bir yönetim ve organizasyonun bilgi vermek şartıyla ticari işleri yürütmesi ile franchise sistemi meydana geldi. Aslında franchising birbirinden bağımsız iki tarafın belirli bir iş ortaklığı için sözleşme yapmasıdır.
Franchising türlerinin görüldüğü 60 ana iş kolu vardır. Bunlara;
- Gıda
- Bilişim
- Kozmetik
- Bijuteri
- Tekstil
- Turizm
- Otomotiv
- Lojistik
- İnşaat
- Eğitim
- Temizlik
- Hizmet
- Güvenlik
- Elektronik
- Telokomünikasyon
- Restoran
- Enerji
- İklimlendirme
- Sağlık
- Gayrimenkul
gibi iş kolları örnek verilebilir.
FRANCHISING TÜRLERİ NELERDİR?
Franchising aslında Fransızca “affanchir” kelimesinden türetilmiştir. İki tarafın karşılıklı yaptığı bir sözleşme gibi düşünülen franchising sisteminin birçok türü vardır. Bu türlere;
- İşletme Franchising
- Master Franchising
- İkili Franchising
- Mamul Temelli Franchising
- Marka Temelli Franchising
gibi türler örnek verilebilir.
İŞLETME TİPİ FRANCHISING
Gelişmiş bir üretim, işletme ve pazarlama sistemine sahip olan franchisor , başka bir kişiye yani alan kişiye, sisteme dahil olan unsurlardan yararlanma fırsatı sunar. Sistemden yararlanan kişi bağımsız bir tacir olarak fakat belirlenen franchise ilkelerine uyarak görevini yerine getirir.
MASTER FRANCHISING
Franchise türlerinden Master Franchise, yerli ülkelerde kendi adına ve kendine ait hakların sorumluluklarına yerine getirecek bir işletme ile anlaşma sağlar. Uzun bir eğitim sürecinden sonra seçmiş olduğu yerli ülkeler ile ana işletme gibi faaliyetler gerçekleştirir. Ana ülkenin yaptığı gibi sorumluluklarına sahip çıkar ve çeşitli hakları vardır.
İKİLİ FRANCHISING
İki farklı işin aynı yerde ve aynı zamanda bulunmasından oluşan franchising türüdür. Buna örnek olarak gittiğiniz bir benzin istasyonunda 2 farklı firmanın bulunması verilebilir. Örneğin shop in shop bu türe bir örnektir.
MAMUL TEMELLİ FRANCHISING
Franchise veren kişinin alan kişiye kendi ürünlerini satma hakkı vermesini kapsar. Bu kişiler belirlenen ürünleri dışında başka bir ürün satamaz ya da dağıtımını yapamaz.
MARKA TEMELLİ FRANCHISING
Franchisee’nin sadece franchisor’un ticari markasından faydalandığı franchising türüdür. Kişiler markayı alarak belirli bir süre zarfında kullabilir. Marka temelli franchising sektörde en çok kullanılan türlerden biridir.
